Στο εύρος Υψηλών Συχνοτήτων και εν μέρει στο εύρως των MF (συγκεκριμένα από το 1 MHz έως τα 30 MHz), η ατμοσφαιρική διάδοση επηρεάζεται περισσότερο από την ιονοσφαιρική αντανάκλαση, και καθώς ποικίλει η πυκνότητα του ατμοσφαιρικού ιονισμού το ίδιο πρέπει να κάνει και η συχνότητα, με την υψηλότερη συχνότητα να αντιστοιχεί σε υψηλότερη πυκνότητα ιονισμού. Η διακυμάνσης στο μήκος διάδοσης εξαρτώνται από παράγοντες όπως η ώρα της ημέρας, η εποχή, οι ηλιακές κηλίδες καθώς και άλλες ιονοσφαιρικές συνθήκες.

Κατά τη διάρκεια της ημέρας η αντανάκλαση του κύματος από την ιονόσφαιρα συμβαίνει καμηλότερα (στρώμα Ε), έτσι χρειάζονται περισσότερα κύματα για μακρύτερη διάδοση και συνεπώς πρέπει να χρησιμοποιηθεί υψηλότερη συχνότητα. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, οι αντανακλάσεις των κυμάτων γίνονται στο υωηλότερο στρώμα F2 κι έτσι αρκεί μια χαμηλότερη συχνότητα.

Τα δεδομένα για το ύψος της ιονόσφαιρας παρέχονται καθημερινά από διάφορα αστεροσκοπεία. Το πιο γνωστό ευρωπαϊκό αστεροσκοπείο είναι το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών που δημοσιεύει δεδομένα για όλο τον κόσμο (www.iono.noa.gr). Εκεί ένας χειριστής μπορεί να βρει την τρέχουσα κατάσταση ενός στρώματος ύψους (h) και την πυκνότητα (f0).

Η γωνία αντανάκλασης (α) εξαρτάται και από το ύψος του στρώματος και από την απόσταση από την ξηρά ή τη θάλασσα του σημείο αντανάκλασης και μπορεί να υπολογιστεί από τον τύπο:

α= arc tg ((d/2)/h)

Εκεί που συμβαίνει μόνο αντανάκλαση κατά τη διάδοση ονομάζεται διάδοση μίας αναπήδησης. Όσο περισσότερες οι αναπηδήσεις τόσο μεγαλύτερη η απόσταση της διάδισης, αλλά τόσο χαμηλότερη η ποιότητα της εκπομπής και τόσο περισσότερη η ενέργεια που απαιτείται. Όπου είναι δυνατό χρησιμοποιείται η μία αναπήδηση.

Για να φτάσει σε ένα συγκεκριμένο σταθμό (πλοίο, RCC, κλπ) με μία αναπήδηση, η κλήση πρέπει να γίνει μόνο εντός των ορίων των LUF (Ελάχιστη Χρησιμοποιούμενη Συχνότητα) και MUF (Μέγιστη Χρησιμοποιούμενη Συχνότητα). Η καλύτερη επικοινωνία λέγεται OTF (Βέλτιστη Συχνότητα Λειτουργίας) και βρίσκεται κοντά στο 85% της MUF. Επειδή ο χειριστής ασυρμάτου δεν μπορεί να επιλέξει οποιαδήποτε συχνότητα, αλλά μόνο όσες προσδιορίζονται για θαλλάσιες επικοινωνίες, πρέπει να χρησιμοποιεί την πλησιέστερη διαθέσιμη συχνότητα. Οι MUF και OTF υπολογίζονται από τον τύπο:

MUF=f₀/cos (α)

OTF=MUF * 0.85

Η LUF εξαρτάται από την ισχύ του πομπού, την ευαισθησία και το συντονισμό του δέκτη.

Η απόσταση που διανύει το σήμα πριν φτάσει ξανά στη γη λέγεται απόσταση υπερπήδησης. Θα διαπιστωθεί επίσης ότι συχνά υπάρχει μια περιοχή ανάμεσα στα όρια της κάλυψης του κύματος εδάφους και της ζώνης αντανάκλασης (εκεί που το ιονοσφαιρικό κύμα επιστρέφει στη γη) όπου δεν μπορεί να ληφθεί κανένα σήμα. Αυτή η περιοχή ονομάζεται νεκρή ζώνη ή ζώνη υπερπήδησης. Για επικοινωνήσει κανείς μέσα στη ζώνη υπερπήδησης πρέπει να χαμηλώσει η συχνότητα.

Γενικά:

• η ημερήσια MUF είναι υψηλότερη από τη νυχτερινή MUF
• η καλοκαιρινή MUF είναι μεγαλύτερη από τη χειμερινή MUF
• όταν αυξάνεται η ηλιακή δραστηριότητα, αυξάνονται οι MUF και OTF και μειώνεται η απόσταση υπερπήδησης.
• όταν μειώνεται η ηλιακή δραστηριότητα, μειώνονται οι MUF και OTF και αυξάνεται η απόσταση υπερπήδησης.
  

MF

Το κύμα εδάφους διαδίδεται σε όλες τις ώρες, μέρα και νύχτα. Η ημερίσια περιοχή εξυπηρέτησης ενός σταθμού MF καθορίζεται από τα χαρακτηριστικά του τρόπου διάδοσης του κύματος εδάφους. Αυτό επηρεάζεται από τη συχνότητα του φέροντος και την ενεργό αγωγιμότητα του εδάφους. Στη θάλασσα η αγωγιμότητα είναι υψηλότερη απ' ό,τι στην ξηρά. Η απόσταση εξαρτάται σημαντικά από την ισχύ του σταθμού εκπομπής. Όλοι οι καταγεγραμμένοι σταθμοί πλοίων θα πρέπει να έχουν αρκετή ισχύ για να φτιάνουν σε παράκτιους σταθμούς εντός 150 ναυτικών μιλίων (ελάχιστη προδιαγραφή για τη Θαλάσσια Περιοχή Α2).

Κατά τη διάρκεια της νύχτας το σήμα διαδίδεται σαν ιονοσφαιρικό κύμα μέσω της ιονόσφαιρας καθώς και σαν κύμα εδάφους, έτσι η απόσταση πιθανής επικοινωνίας είναι μεγαλύτερη. Η αντανάκλαση από την ιονόσφαιρα προκαλεί τη λεγόμενη απόσταση υπερπήδησης, αλλά εντός της διάδοσης MF αυτή η απόσταση καλύπτεται από το κύμα εδάφος, οπότε δεν υπάρχει ζώνη υπερπήδησης.♠

Κανονικά ένα πλοίο χρησιμοποιεί την DSC για να δημιουργήσει σύνδεση με άλλους σταθμούς. Για σήματα προτεραιότητας (κινδύνου, έκτακτης ανάγκης, ασφαλείας) πρέπει να χρησιμοποιείται η συχνότητα DSC 2187,5 kHz. Όμως για τα σήματα ρουτίνας ενός πλοίου (χωρίς προτεραιότητα) χρησιμοποιείται η μονόδρομη συχνότητα 2177 kHz για κλήσεις από πλοίο προς πλοίο, ενός για κλήσεις από πλοίο προς την ξηρά πρέπει να χρησιμοποιείται η αμφίδρομη συχνότητα 2189,5 kHz (εκπομπή από πλοίο)/2177 kHz (λήψη από πλοίο).

Οταν γίνεται η σύνδεσει ο χειριστής ασυρμάτου θα πρέπει να περνάει σε συχνότητα εργασίας. Για σήματα προτεραιότητας (κινδύνου, έκτακτης ανάγκης, ασφαλείας) μέσω ραδιοτηλεφωνίας πρέπει να χρησιμοποιείται η συχνότητα 2182 kHz. Για σήματα ρουτίνας ο χειριστής πρέπει να συμβουλεύεται τον κατάλογο συχνοτήτων για τη συγκεκριμένη περιοχή MF (βλ. Παράρτημα). Οι κλήσεις από πλοίο προς πλοίο είναι δυνατές στις συχνότητες 2045 kHz ή 2048 kHz στην περιοχή 1, ενώ για τις περιοχές 2 και 3 οι συχνότητες είναι 2635 kHz ή 2638 kHz. Για κλήσεις από πλοίο προς τη στεριά τις συχνότητες εργασίας δίνει στο πλοίο ο παράκτιος σταθμός.

HF

Οι κλήσεις HF εκπέμπονται πάντα μέσω τις ιονόσφαιρας ως ατμοσφαιρική διάδοση. Η κατάσταση της ιονόσφαιρας αλλάζει διαρκώς κυρίως λόγω του ημερήσιου κύκλου ημέρας νύχτας. Το βράδυ το ιονοσφαιρικό κύμα επιστρέφει στη γη από μεγαλύτερη απόσταση γιατί διαθλάται σε υψηλότερο στρώμα της ιονόσφαιρας.

Η ιδανική επικοινωνία χρησιμοποιεί την OTF (Βέλτιστη Συχνότητα Λειτουργίας). Ομως ο χειριστής ασυρμάτου ενός πλοίο περιορίζεται στις συχνότητες που προσδιορίζονται για τις θαλάσσιες επικοινωνίες. Ο επίσημος κατάλογος αυτών των συχνοτήτων δημοσιεύεται στα βιβλία της ITU books, καθώς επίσης και σε πολλές άλλες δημοσιεύσεις, όπως το ALRS τομ. 1-6. Αυτές οι συχνότητες ταξινομούνται στις λεγόμενες ζώνες. Υπάρχουν οι ζώνες των 4MHz, 6MHz, 8MHz, 12MHz, 16MHz, 18/19MHz, 22MHz και 25/26MHz bands. Όλες αυτές οι ζώνες περιλαμβάνουν συχνότητες για φωνητική επικοινωνία καθώς και συχνότητες για DSC και άλλα (τέλεξ, τηλεγραφία...). Για κλήσεις προτεραιότητας οι προσδιορισμένες συχνότητες φτάνουν μόνο μέχρι τη ζώνη των 16 MHz γιατί είναι αρκετή για να καλύψει τη μισή επιφάνεια της Γης.

Ετσι, ο χειριστής θα πρέπει να χρησιμοποιεί τη ζώνη συχνοτήτων που είναι πλησιέστερα στην OTF. Η ακριβής συχνότητα εξαρτάται από το βαθμό προτεραιότητας του σήματος (προτεραιότητας/ρουτίνας) και το είδος της επικοινωνίας (DSC, φωνητική, τέλεξ...) Ο κατάλογος των συχνοτήτων προτεραιότητας (βλ. Παράρτημα) για τα σκάφη που δεν υπάγονται στη SOLAS συνίσταται να είναι εμφανής κοντά στο σταθμό του ασυρμάτου. Για τα σήματα ρουτίνας μεταξύ πλοίων η συχνότητα εργασίας πρέπει να λαμβάνεται από τον κατάλογο (βλ. Παράρτημα).

Αυτές οι συχνότητες διατίθενται επίσης στις εκδόσεις των ALRS, ITU ή άλλων. Σημείωση: Αυτές οι συχνότητες είναι μονόδρομες. Για κλήσεις από πλοίο προς την ξηρά (αμφίδρομες) οι συχνότητες εργασίας βρίσκονται ήδη μέσα στα κανάλια. Ο αριθμός του καναλιού είναι τριψήφιος (YXX) έως τετραψήφιος (YYXX), όπου Y ή YY είναι η ζώνη των Mhz, και XX είναι ο διαδοχικός αριθμός μέσα στη ζώνη των Mhz. Για παράδειγμα: CH 603 σημαίνει το τρίτο κανάλι της ζώνης των 6 MHz, ενώ CH 1210 σημαίνει το δέκατο κανάλι της ζώνης των 12 MHz.

ΠΩΣ ΝΑ ΕΠΙΛΕΓΕΤΕ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ

Όταν ο χειριστής ξέρει την απόσταση μέχρι το άλλο πλοίο ή τον παράκτιο σταθμί, πρέπει να υπολογίσει την OTF και μετά να επιλέξη την πλησιέστερη ζώνη συχνοτήτων. Επειδή ο μέσος χειριστής ασυρμάτου σε ένα πλοίο δεν έχει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να υπολογίσει την OTF, η OTF συχνά υπολογίζεται εμπειρικά. Η παρακάτω προσομοίωση μπορεί να είναι χρήσιμη για ένα γρήγορο υπολογισμό. Σημείωση: τα αποτελέσματα δεν εκφράζουν ακριβή κατάσταση. Είναι στρογγυλεμένα νούμερα βάσει εμπειρίας.