SART (Search and Rescue [Radar] Transponder - radarowe urządzenie odzewowe) jest przenośnym urządzeniem, przeznaczonym do pasywnego alarmowania/nadawania sygnału wzywania pomocy. Transponder pozwala każdemu statkowi/samolotowi/helikopterowi znajdującemu
się w obszarze poszukiwania rozbitków na ich lokalizację przy pomocy własnych radarów pokładowych pracujących w paśmie X.
Transponder musi zostać zabrany na tratwę/szalupę podczas opuszczania statku. Na środku ratunkowym powinien być umieszczony jak najwyżej - co najmniej 1 metr nad poziomem wody i natychmiast uruchomiony - tj. włączony w stan oczekiwania (Standby Mode).
Pozwoli to na automatyczny odzew transpondera w przypadku odbioru wiązki radarowej pasma X od radarów jednostek uczestniczących w operacji poszukiwania i ratowania. Dodatkowo fakt ten zostanie zasygnalizowany błyskiem lampki i sygnałem dźwiękowym
dla osób znajdujących się na środku ratunkowym.
Przykład transpondera radarowego SART
W przypadku, gdy sygnał radaru pasma X (9.2-9.5 GHz) jednostki uczestniczącej w poszukiwaniach rozbitków lub tylko przepływającej przez obszar poszukiwań zostanie wykryty przez transponder, wtenczas natychmiast urządzenie przestawi się na tryb nadawania
(Transpond Mode). Transponder zasygnalizuje to sygnałem dźwiękowym i świetlnym (w zależności od modelu) rozbitkom znajdującym się na środku ratunkowym.
Odpowiedź z transpondera odebrana przez statkowe urządzenia radarowe (w paśmie X) zostanie wyświetlona na ich ekranach w formie 12 kropek/łuków/okręgów (w zależności od odległości od transpondera) umieszczonych w linii w równych odstępach (forma sygnału
wzywania pomocy). Uformowana linia punktów stanowić będzie namiar, natomiast jej najbliższy punkt wskazuje pozycję transpondera SART.
Charakterystyczna forma sygnału wzywania pomocy wyświetlona na ekranie radaru w wyniku odebrania sygnału transpondera SART
W przypadku gdy odległość dzieląca jednostkę od urządzenia SART jest większa niż 1 mila morska wtenczas na ekranie pojawi się 12 równomierne rozmieszczonych kropek.
Jeżeli statek zbliży się do transpondera na odległość ok 1 mili morskiej wtenczas kropki zaczną przekształcać się w łuki.
Gdy statek znajdzie sie w obrębie pozycji transpondera wtenczas łuki przekształcą się w okręgi.
Sprawdź formę sygnału wzywania pomocy od transpondera radarowego wyświetlanego na ekranie radaru (pasmo X) w zależności od odległości dzielącej antenę radaru i transponder.
Sprawdź formę sygnału wzywania pomocy od transpondera radarowego wyświetlanego na ekranie radaru helikoptera (pasmo X) w zależności od odległości dzielącej antenę radaru (A) i transponder (B).
Działania, które należy podjąć w przypadku odbioru sygnału transpondera SART
Jeżeli na ekranie Twojego radaru zostanie wyświetlony sygnał transpondera, wtenczas należy:
- najszybciej poinformować najbliższy MRCC lub MRSC (MRCC zainicjuje akcję SAR, będzie koordynować poszukiwania, podawać instrukcje itd.),
- podjąć próbę nawiązania kontaktu z rozbitkami na kanale 16 VHF (rozbitkowie powinni mieć przenośne VHF),
- dokonać lokalizacji wzrokowej (o ile możliwe),
- zmienić kurs jednostki na zbliżeniowy do pozycji transpondera (o ile możliwe).
Instalacja transpondera SART
Zamocowany transponder na wysokości 1 metra ponad wodą zostanie wykryty przez statkowy radar (X), którego antena znajduje się 15 metrów nad poziomem wody z odległości 5 mil morskich i z odległości 40 Mm przez helikopter lub samolot lecący na wysokości 1000 m.
Instalacja transpondera: 1 - montaż wewnętrzny, 2 - montaż zewnętrzny
Mocowanie/sztauowanie transpondera SART
Znak IMO powinien wskazywać wyraźnie miejsce usytuowania transpondera SART.
Znak IMO Tranpondera
Transponder nie może być zamontowany w bezpośrednim sąsiedztwie (co najmniej 1 metr) kompasu magnetycznego oraz na głównej linii transmisji wiązki radarowej własnego radaru.
Wymagania Konwencji SOLAS
Statki podlegające wymaganiom Konwencji SOLAS (konwencyjne) o pojemności poniżej 500 GRT muszą posiadać jeden transponder, wszystkie statki pasażerskie oraz statki o pojemności 500 GRT i więcej muszą posiadać dwa transpondery. Promy muszą posiadać jeden transponder na każde cztery środki ratunkowe (tratwy, szalupy itp). Zgodnie z wymaganiami Konwencji, transpondery muszą posiadać baterie umożliwiającą nieprzerwaną pracę transpondera przez 96 godzin w trybie oczekiwania (Standby Mode) oraz przez 8 w trybie odzewu (Transpond mode).