SARSAT=Uydu destekli Arama Kurtarma İzlemesi - Search And Rescue Satellite-Aided Tracking
COSPAS-SARSAT ikilisi; hem kutupsal yörüngeli hem ekvatoryal yörüngeli uyduları kullanan bir Arama-Kurtarma sistemi olup; havada, denizde ve karadaki kullanıcılara tehlike uyarı ve mevki bilgi hizmeti sağlar.Şu anda, sistemi kullanan üç (3) tür Tehlike Radyo Yansıtıcısı vardır:
- EPIRB (Emergency Position Indicating Radio Beacon) – Acil Durum Konum Gösterici Telsiz Vericisi (Deniz)
- ELT (Emergency Locator Transmitter) – Acil Durum Yer-belirleme Vericisi (Hava)
- PLB (Personal Locator Beacon) – Kişisel Yer-belirleme Vericisi (Kara)
COSPAS-SARSAT Uzay Bölümü
COSPAS-SARSAT Sistemi; LEOSAR (Low altitude Earth Orbit) - Alçak Yörüngeli Uydular ile GEOSAR (Geostationary Earth Orbit) - Ekvatoral Yörüngeli Uydular üzerinde SAR paketlerini kullanır.
COSPAS-SARSAT sistemindeki LEOSAR ve GEOSAR uyduları
LEOSAR
LEOSAR düzeninde dört (4) uydu bulunur, 2 COSPAS (Rusya) ve 2 SARSAT (A.B.D., Kanada ve Fransa); bunlar Kuzey-Güney kutupsal yörüngede olup, yörünge peryodları yaklaşık 120 dakikadır. Bu uyduların yörüngeleri, bütün dünya yüzeyini tarayacak şekilde ayarlanmışlardır. Yörüngedeyken, 6000 km genişliğinde bir alanı kapsayarak, bir kıta büyüklüğünde bir görüntü veya iz verirler (bir el fenerinin aydınlattığı biçimde).
LEOSAR uydusu yörüngesi ve izi/geçiş kapsama alanı
Uydunun yörünge peryodundan dolayı, uydunun kapsaması sürekli değildir. Kutupsal yörüngelerin doğası gereği, konum tesbiti için gereken bekleme süresi, daha yukardaki enlemlere göre ekvatoral bölgelerde daha fazla olabilir; ortalama olarak 45 dakikadır.
LEOSAR sistemi, Tehlike Uyarısını farkettiğinde, Doppler İşlem tekniklerini kullanarak tehlikenin mevkiini tesbit eder. Doppler işleminin temel ilkesi, tehlikeyi yansıtan etkin sinyalin frekansı, uydu tarafından algılandığı şekliyle, uydunun sinyale göre olan nispi/göreceli hızından etkilenir. LEOSAR sistemi, alınan sinyalin frekans değişimini denetleyerek ve uydunun tam mevkiini bilerek, sinyalin yerini 5-10 km. lik bir hassasiyetle tespit edebilir.
GEOSAR
Bu sistemin yapısı, ekvatorun yaklaşık 36000 km üstünde değişik boylamlar üzerinde yer alan 4 adet ekvatoryal yörüngeli uydudan oluşur. Bunlar da 70° Kuzey ve 70° Güney enlemleri arasında, dünya yüzeyinin tamamının izini hemen verir.
GEOSAR kapsama alanları
LEOSAR dan farklı olarak GEOSAR Uyduları, 70° Kuzey ile 70° Güney enlemleri arasında, dünyanın ancak çoğunun kapsandığı bir biçimde ani uyarı kaabiliyetine sahiptirler fakat Dünyaya nazaran yerleri sabit olduğundan ve Doppler işlemlerini yapamadıklarından dolayı tehlike uyarısının mevkiini tesbit edemezler. Tehlikenin yeri şu şekillerde tesbit edilebilir:- Örneğin GPS veya Glonass gibi bir sabit mevki koyma sistemi ile (dahili veya harici) gelen sinyalin algılanması ve sinyalin taşıdığı mesajın çözülmesi, veya
- Muhtemel gecikmelerle, LEOSAR sisteminden elde edilmesi.
LEOSAR ve GEOSAR kaabiliyetlerinin karşılaştırılması
| |
LEOSAR |
GEOSAR |
Konum Bilgisi |
Doppler işleme teknikleri ile | Yalnızca sinyaldeki mesaj çözülmüşse |
Konum Hassasiyeti |
+/- 5 km |
GPS den alınmışsa 10 m içinde |
Kapsama Alanı |
Dünya yüzeyinin tamamı | 70° Kuzey ve 70° Güney arasında Dünyanın büyük bir kısmı |
Tehlikenin Tespiti |
Tespit için bekleme süresi ortalama 45 dakika | Neredeyse hemen |
Şu anda, içinde kendi GPS sabit mevki sistemi olan ve her iki sistemi birlikte kullanan EPIRB ler vardır. Tehlikenin konumuyla birlikte neredeyse hemen tesbiti mümkün olduğundan, SAR harekatı derhal başlayabilir.
COSPAS-SARSAT Dünya/Yer Bölümü
LUT (Local Users Terminal) - Yerel Kullanıcı Terminali
Dünyada konumlanmış LEOLUT ve GEOLUT yer istasyonları, 406 MHz EPIRB lerden Tehlike uyarılarını alarak işlemden geçirirler ve içinde kazazedenin kimliği, mevkii ve UTC olarak saat olan Tehlike bilgilerini MCC (Mission Control Centres) Görev Kontrol Merkezlerine iletirler.MCC (Mission Control Centres) - Görev Kontrol Merkezleri
Bunların temel amacı ve işlevi, tehlikenin bulunduğu SAR bölgesinde SAR harekatını koordine eden MRCC lere, EPIRB Tehlike Uyarısı bilgilerini iletmektir.